Medio vorig jaar plaatsten we een oproep in TAU om mogelijkheden om samen te leren en verdieping te vinden, te onderzoeken.
De concrete vraag was om samen het boek van de Tsjechische Rooms-Katholieke priester Tomás Halik 'De namiddag van het Christendom, op weg naar een nieuw tijdperk' uit 2023 ter hand te nemen en daarover met elkaar in gesprek te gaan.
In het najaar van 2024 zijn we met een zestal parochianen met dit boek aan de slag gegaan. Om de veertien dagen kwamen we een avond bij elkaar, negen keer in totaal. Dan werden een of twee hoofdstukken besproken en werd over inhoud samen nagedacht. Het bleek een goede formule die ruimte gaf om vragen te stellen over onduidelijkheden in de tekst, gelegenheid bood om opvattingen van de schrijver met elkaar te toetsen en uit te diepen, en tenslotte om diepgaand over de consequenties van de opvattingen van de auteur met elkaar te spreken.
De centrale vraag die Halik aan de orde stelt is: staan we aan het eind van het christelijke tijdperk in Europa of kunnen we ons Christendom opnieuw uitvinden? De Kerken zijn intern en ook onderling verdeeld, de geloofwaardigheid is bijna weg door het misbruikschandaal en de secularisatie heeft de leegloop in gang gezet. In de kerkgeschiedenis zijn er eerder zware tijden geweest, dat laat Halik ook duidelijk zien.
Voor de huidige crisisperiode moeten we vaststellen dat de R.K. Kerk in de loop van de tijd veel van haar energie is kwijt geraakt; ook dat zij de geest van het Tweede Vaticaans Concilie niet heeft weten om te zetten in hervormingen in haar structuur (de verticale organisatie, het ambt, de positie van de vrouw, en dergelijke).
Vooral is de kerk geen verbindende kracht meer in de samenleving en heeft zij geen vorm en antwoord klaar om over zingevingsvragen een bijdrage te leveren, laat staan aan het maatschappelijk debat deel te nemen.
Wat moet er dan gebeuren? In ieder geval zullen de kerken moeten uitstijgen boven hun onderlinge strijd. Het christelijk geloof is meer dan geloven in het bestaan van God, of het naleven van de regels van de kerkorde. Wie de liefde van God heeft leren kennen uit Bijbel en spirituele ervaring weet dat. Het geloof dat Halik bedoelt is kwetsbaar, solidair, spiritueel, menselijk en bevrijdend.
Concrete handvatten geeft Halik niet veel, maar de richting waarin we het zoeken moeten is helder. En er moet ook veel ruimte zijn om op parochie-niveau te zoeken naar plaatselijke invullingen door met elkaar in gesprek te gaan. Het experiment hoeven we niet te schuwen, zolang we in geloof en onderling vertrouwen met elkaar aan het werk gaan. De kerk is nooit af, want het gaat om kwetsbare mensen. En volgens Halik staan we op de drempel van een nieuw tijdperk.
Om deze thematiek met elkaar in onderling vertrouwen te bespreken heeft ons veel geleerd, dichter bij elkaar gebracht en vertrouwen in de toekomst gegeven, al is dat laatste niet gemakkelijk of vanzelfsprekend.
Wie mee wil lezen en leren kan zich aanmelden bij
Hans Fikkers, Jacqueline Habets, Joost Hauer, Johan Klaassen, Willy van Olffen